Ration card holders शिधापत्रिका धारकांसाठी ई-केवायसी अनिवार्य: ३० जून २०२५ पर्यंतची अंतिम मुदत!
राज्य शासनाने शिधापत्रिका धारकांसाठी एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. सार्वजनिक वितरण प्रणालीमध्ये अधिक पारदर्शकता आणण्यासाठी आणि गैरव्यवहार रोखण्यासाठी इलेक्ट्रॉनिक केवायसी (ई-केवायसी) प्रक्रिया सर्व रेशन कार्ड धारकांसाठी अनिवार्य करण्यात आली आहे.
नव्या नियमांची गरज काय?
भारतातील सार्वजनिक वितरण व्यवस्था (PDS) कोट्यवधी कुटुंबांसाठी अन्नसुरक्षेचा आधार आहे. या प्रणालीत पारदर्शकता आणि अनुदानाचा योग्य वापर सुनिश्चित करण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर आवश्यक बनला आहे. ई-केवायसीमुळे प्रत्येक लाभार्थ्याची ओळख निश्चित करता येते आणि अनधिकृत वापर टाळता येतो. केंद्र आणि राज्य सरकारच्या विविध कल्याणकारी योजनांमध्ये डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वाढता वापर लाभार्थ्यांना अधिक सुविधा देत आहे आणि प्रशासकीय कार्यक्षमता सुधारत आहे.
ई-केवायसी म्हणजे काय?
इलेक्ट्रॉनिक केवायसी म्हणजे डिजिटल पद्धतीने ओळख पडताळणी करणे. या प्रक्रियेत आधार कार्डचा वापर करून व्यक्तीची ओळख निश्चित केली जाते. बायोमेट्रिक माहिती (उदा. बोटांचे ठसे, डोळ्यांचे स्कॅन), फोटो आणि इतर तपशिलांचे सत्यापन करून खऱ्या लाभार्थ्याची ओळख पटवली जाते. यामुळे बनावट किंवा डुप्लिकेट कार्ड्स तसेच मृत व्यक्तींच्या नावावरील कार्ड्स शोधून काढणे सोपे होते. परिणामी, सरकारी अनुदानाचा योग्य वापर होऊन खऱ्या गरजूंना लाभ मिळतो.
ई-केवायसी प्रक्रिया कशी पूर्ण कराल?
ई-केवायसी करण्यासाठी ऑनलाइन आणि ऑफलाइन असे दोन्ही पर्याय उपलब्ध आहेत.
ऑनलाइन ई-केवायसी प्रक्रिया: ‘मेरा राशन’ ॲपचा वापर करून
स्मार्टफोन वापरकर्त्यांसाठी सरकारने ‘मेरा राशन’ नावाचे ॲप्लिकेशन उपलब्ध केले आहे, जे गुगल प्ले स्टोअरवरून डाउनलोड करता येते.
ॲप वापरण्याची पद्धत:
- तुमच्या स्मार्टफोनमध्ये गुगल प्ले स्टोअर उघडून “मेरा राशन” शोधा. अधिकृत ॲप्लिकेशन डाउनलोड करून इन्स्टॉल करा.
- ॲप उघडल्यानंतर तुमचा १२ अंकी आधार नंबर टाका आणि ‘सबमिट’ बटणावर क्लिक करा.
- पुढील स्क्रीनवर ‘आधार सीडिंग’ हा पर्याय दिसेल. त्यावर क्लिक केल्यानंतर तुमच्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांची यादी दिसेल.
- प्रत्येक सदस्याच्या नावापुढे ‘हो’ किंवा ‘नाही’ असे पर्याय दिसतील. ज्यांच्या नावापुढे ‘हो’ लिहिले असेल त्यांची ई-केवायसी पूर्ण झाली आहे. ज्यांच्या नावापुढे ‘नाही’ लिहिले असेल त्यांची प्रक्रिया बाकी आहे.
बायोमेट्रिक सत्यापन: ई-केवायसी प्रक्रियेत बायोमेट्रिक सत्यापन महत्त्वाचे आहे. यात बोटांचे ठसे, डोळ्यांचे स्कॅन किंवा चेहऱ्याची ओळख करून व्यक्तीची खरी ओळख निश्चित केली जाते. ही प्रक्रिया सुरक्षित आणि अचूक आहे.
ऑफलाइन ई-केवायसी प्रक्रिया: रेशन दुकान किंवा इतर केंद्रांवर जाऊन
जर तुम्हाला ऑनलाइन प्रक्रिया पूर्ण करण्यात अडचणी येत असतील, तर तुम्ही थेट रेशन दुकानावर जाऊन ही प्रक्रिया पूर्ण करू शकता.
आवश्यक कागदपत्रे:
- मूळ आधार कार्ड
- रेशन कार्ड
- मोबाइल फोन (OTP साठी)
रेशन दुकानदार तुम्हाला या प्रक्रियेत मदत करेल. त्यांच्याकडे आवश्यक तंत्रज्ञान आणि माहिती उपलब्ध आहे.
याव्यतिरिक्त, काही ठिकाणी तहसील कार्यालय, ग्राम पंचायत कार्यालय आणि जनसेवा केंद्रांवरही ही सुविधा उपलब्ध आहे. तुम्ही तिथेही जाऊन आपली प्रक्रिया पूर्ण करू शकता.
शेवटची मुदत आणि त्याचे परिणाम
शासनाने ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी ३० जून २०२५ ही अंतिम मुदत ठेवली आहे. यापूर्वी अनेकदा मुदतवाढ देण्यात आली होती, परंतु आता यावर कठोर भूमिका घेण्यात आली आहे.
प्रक्रिया न केल्यास होणारे परिणाम:
- रेशन कार्ड निष्क्रिय केले जाईल.
- मासिक धान्य वितरण थांबवले जाईल.
- इतर सरकारी योजनांचाही लाभ मिळणार नाही.
सामान्य समस्या आणि त्यांचे निराकरण
- आधार कार्डमधील चुकीची माहिती: जर तुमच्या आधार कार्डमध्ये चुकीची माहिती असेल, तर प्रथम ती दुरुस्त करा. आधार अपडेट केंद्रावर जाऊन आवश्यक बदल करा.
- मोबाइल नंबर न जुळणे: आधार कार्डशी जोडलेला मोबाइल नंबर कार्यरत असणे आवश्यक आहे. जर नंबर बंद असेल, तर आधार केंद्रावर जाऊन नवीन नंबर अपडेट करा.
- तांत्रिक अडचणी: काही वेळा तांत्रिक कारणांमुळे प्रक्रिया पूर्ण होत नाही. अशा वेळी काही दिवसांनी पुन्हा प्रयत्न करा किंवा संबंधित कार्यालयात संपर्क साधा.
ई-केवायसीचे फायदे
ई-केवायसी पूर्ण झाल्यानंतर अनेक फायदे मिळतात:
- धान्य मिळण्यात विलंब होत नाही.
- सर्व व्यवहार डिजिटल पद्धतीने होतात.
- प्रणालीत पारदर्शकता वाढते.
- भ्रष्टाचार कमी होतो.
रेशन कार्ड ई-केवायसी ही आजच्या काळाची गरज आहे. या प्रक्रियेमुळे सार्वजनिक वितरण व्यवस्था अधिक कार्यक्षम होईल आणि खऱ्या लाभार्थ्यांना योग्य लाभ मिळेल. शेवटची मुदत लक्षात ठेवून लवकरात लवकर ही प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
सरकारचा हा निर्णय चांगल्या हेतूने घेण्यात आला आहे. ‘डिजिटल इंडिया’च्या दिशेने हे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. सर्व नागरिकांनी सहकार्य करून या उपक्रमाला यश मिळवून देणे आवश्यक आहे.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट स्रोतांवरून संकलित करण्यात आली आहे. ही माहिती १००% अचूक असल्याची आम्ही हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया कोणतीही पुढील प्रक्रिया करण्यापूर्वी योग्य पडताळणी करून घ्यावी. अधिकृत माहितीसाठी संबंधित सरकारी कार्यालयांशी संपर्क साधावा.